قال الله تعالی:
اجتنبوا کثیراً من الظن ان بعض الظن اثم(1)
ترجمه و شرح:
از گمانها بسیار بپرهیزید؛ چراکه برخی از گمانها گناه است.
از پیامبر(ص) نقل است کسی که به برادرش گمان بد برد، به خدا گمان بد برده است. پیامبر گمان بد به افراد را برای مسلمانان حرام کرده است.
صفت بدگمانی در آدم، کج خلقی و عصبانیت و تند خویی میآورد. که گاه عزلت و گوشهگیری میآورد و گاه خاموشی و سکوت.
آبروی افراد ارزش دارد مانند خون آنها و مانند مال آنها بلکه از مال بالاتر است؛ چون اتلاف مال جبرانپذیر است ولی اتلاف آبرو جبرانناپذیر است.
بدبینی و سوء ظن، نوعی بیماری روانی است و کسی که به آن دچار باشد، پیوسته در رنج است و دیگران را نیز به رنج میاندازد و اگر چنانچه قدرتی به دست آورد، جهانی را به خاک و خون میکشد.
انسان بدبین اگر از قدرت محروم شود، کارش به بدگویی و بدنویسی میافتد تا عقدهِ روانی خود را مرهم گذارد؛ چنین کسی پیوسته بر افراد خرده میگیرد، دشنام میدهد و تهمت میزند. همه را خائن میخواند و بدگویی از افراد، کار اوست. ریشه همه اینها در بد گمانی است و خداوند فرمود: اجتنبوا کثیراً من الظن ان بعض الظن اثم(2.)
پی نوشتها:
1 و 2 ـ حجرات / 12.