مگذار ای رفیق نمک گیرمان کنند.....

یاران مباد آن که زجان سیرمان کنند

در نیمه راه عشق زمین گیرمان کنند

هرگز نمیرویم به میهمانی سکوت

مهمان مگر به بوسه ی شمشیرمان کنند

باور مکن که بانی یک صبح صادقند

خورشید میشوند که تبخیرمان کنند

این حاتمان،حریص ترین نسل آدمند

مگذار ای رفیق نمک گیرمان کنند...

           "علی رضا دهرویه"

جنبش عدم تعهد...

تاریخچه شکل‌گیری جنبش عدم تعهد

جنبش عدم تعهد، یکی از پیامدهای جنگ جهانی دوم (1945_1939) و شاید بتوان آن را نتیجه مستقیم جنگ سردی بشمار آورد که پس از جنگ جهانی دوم بین اردوگاه غربی به رهبری ایالات متحده و پیمان ناتو و در طرف دیگر، اردوگاه شرقی به رهبری اتحاد شوروی و پیمان ورشو بوجود آمد و اصلی ترین هدف این جنبش و اعضای آن، دوری از سیاست های مربوط به جنگ سرد بود. جنبش عدم تعهد در آغاز با حضور 29 کشور تاسیس شد و این کشورها همان کشورهایی بودند که برای نخستین بار کنفرانس کشورهای دو قاره آسیا و آفریقا را در آوریل 1955 در باندونگ اندونزی برگزار کردند که پس از برگزاری این کنفرانس، به عنوان اولین نشست منظم این جنبش نامیده شد.
جواهر لعل نهرو، جمال عبدالناصر و سوکارنو رؤسای وقت حکومت کشورهای هند، مصر و اندونزی در این اجلاس اندیشه تشکیل چنین سازمانی را مطرح کردند. چون این اتفاق کمی بعد از استقلال هند رخ می‌داد تحت تأثیر جهان‌بینی ماهاتما گاندی نیز قرار داشت. در 1961 اولین اجلاس سران عدم تعهد با حضور مارشال یوسیپ بروز تیتو رهبر یوگسلاوی، قوام نکرومه رهبر غنا، جمال عبدالناصر رئیس جمهور مصر، جواهر لعل نهرو نخست وزیر هند و احمد سوکارنو رهبر استقلال اندونزی در کنفرانسی که در شهر بلگراد در کشور یوگسلاوی برگزار شد، این سازمان موجودیت خود را اعلام کرد.
جنبش عدم تعهد برای تنش زدایی و جلوگیری از بحران های سیاسی و نظامی در اوایل نیمه دوم سده بیستم و جنگ سرد بین دو اردوگاه شرق و غرب به وجود آمد در طول چهاردهه جنگ سرد این جنبش توانست از یارگیری ابرقدرت ها از میان کشورهای جهان سوم تا اندازه ای جلوگیری و بسیاری از مسایل و چالش های پدیدآمده در میان اعضا را بدون دخالت ابرقدرت ها حل وفصل کند. با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و پیمان نظامی ورشو و پایان جنگ سرد، کشورهای عضو جنبش عدم تعهد دچار نوعی بی‌هویتی شده و دلیل وجود این جنبش و همگرایی اعضای آن را - که ایجاد موازنه منفی بین دو ابر قدرت دوران جنگ سرد بود- از بین رفته تلقی می کردند. لذا درباره ادامه حیات سیاسی جنبش عدم تعهد دو دیدگاه به وجود آمد:
الف ـ جنبش عدم تعهد پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی فلسفه وجودی خود را از دست داده است، برپایه همین استدلال کشور آرژانتین بعد از فروپاشی شوروی از جنبش کناره گیری و عضویت خود را لغو کرد. براساس این دیدگاه پس از انحلال نظام بین الملل دوقطبی دیگر نیازی به تشکلی مانند جنبش عدم تعهد نیست. زیرا کشورهای جهان از طریق سازمان ملل متحد ودیگر مجامع بین المللی می توانند اهداف و منافع منطقه‌ای و ملی خود را دنبال و استقلال خود را حفظ کنند.
ب ـ دیدگاه دیگردر این باره این است که در نظام بین الملل دوقطبی این امکان وجود داشت که هر یک از دو ابرقدرت رقیب خود را بالانس کند و به گونه‌ای توازن قوا به وجود آید ولی در نظام بین الملل تک قطبی منافع، امنیت و استقلال سیاسی کشورهایی که همسو با نظام تک قطبی نیستند، بیش از هر زمان دیگر تهدید می شود. بنابراین جنبش عدم تعهد اهمیت و ضرورت بیشتری پیدا کرده است. فرض این عده‌ بر این مبنا استوار است که جنبش عدم تعهد وارث موازین ضد آمریکایی یا همان ضد امپریالیستی است. 

جایگاه ایران در جنبش غیرمتعهدها
ایران قبل از انقلاب اسلامی که به دلیل عضویت در پیمان نظامی مرکزی سنتو که در جرگه امریکایی به عنوان یکی از محورها و قطب‌های جهانی تعریف می شد، از عضویت در این جنبش محروم مانده بود، در سال 1979 پس از پیروزی انقلاب به جنبش عدم تعهد پیوست. ایران بعد از پیوستن به جنبش در اجلاس سران 1979 در ‌هاوانا و از آن به بعد در همه نشست‌های مختلف این جنبش حضورفعال داشته و همواره به عنوان یکی از تاثیر گذارترین اعضای این جنبش عمل کرده ‌است. لغو برگزاری هفتمین اجلاس سران در بغداد به دلیل تجاوز نظامی عراق به ایران و انتقال این اجلاس به دهلی‌نو از مهمترین رویدادهای جنبش به حساب می‌آید.
شانزدهمین اجلاس این جنبش که در تهران برگزار می‌شود بدون تردید یکی از مهمترین و شاید «مهمترین» اجلاس این جنبش در طول دوران حیاتش خواهد بود. مسائل پیچیده و تودرتوی خاورمیانه و تغییرات وسیع و سریع آن، کشتار در سوریه، عراق، افغانستان، میانمار و.... بحران انرژی در پی تحریم‌های غیرقانونی، بحران اقتصادی جهانی و دهها مساله دیگر اوضاع امروز را برای کشورهای غیرمتعهد متفاوت با همیشه تاریخ کرده است.
جنبش عدم تعهد در نظام جدید بین الملل به عنوان یک نیروی قدرتمند در مقابل دیگر قطب‌ها، اتحادیه‌ها، ‌معادلات و ترتیبات اقتصادی- سیاسی جهانی به ایفای نقش می‌پردازد و در تلاش است که رفتار قدرت‌های بزرگ را در ارتباط با موضوعات جهانی تعدیل کنند. کوبا، مصر و ایران (روسای سابق، کنونی و آینده) اعضای تروئیکای نم را تشکیل می‌دهند و در نشست تهران که از پنجم تا دهم شهریور ماه سال جاری برگزار می شود، ریاست این جنبش به مدت سه سال به ایران واگذار خواهد شد.
حضور بسیاری از سران یا بلندپایگان جهان در تهران نشانه اهمیت این اجلاس در مقطع کنونی است که تهران را به عنوان پایتخت اثرگذارترین کشور خاورمیانه و لنگرگاه ثبات منطقه محل توجه دنیا کرده است. به نظر می‌رسد در این برهه از تاریخ و در این برش زمانی از تحولات جهانی که از زمان پیدایش جنبش عدم تعهد و نخستین اجلاس آن در سپتامبر1961 تاکنون بی‌سابقه بوده است، اجلاس تهران فرصت کم‌نظیری برای ایران و همه اعضای عدم تعهد به منظور دستیابی به توافقات و تصمیم‌های بزرگ و چرخش توازن قدرت به نفع کشورهای غیروابسته به نظام مسلط جهانی است.....

به ادامه مطلب مراجعه کنید........